پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

«10 کامیون کتاب قاچاق توقیف شد»! شاید در همان نگاه اول مخاطب خیلی به معنای کلمه «قاچاق» در این گزاره پی نبرَد؛ مگر کتاب هم ازجمله کالا‌های سرمایه‌ای یا نایاب است که سوداگرانی در پی «قاچاق» آن باشند؟! خیر. «قاچاق» در بازار کتاب عبارت است از چاپ غیرقانونی کتاب‌هایی که از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز گرفته‌اند. به این معنا که وقتی کتاب‌ یا کتاب‌هایی در بازار رسمی پرمخاطب و «پرفروش» می‌شوند، سوداگرانی پیدا می‌شوند که بی‌اعتنا به حقوق مادی و معنوی صاحبان آثار، کتاب‌های پرفروش را در چاپخانه‌های زیرزمینی «افست» و در تیراژی بالا وارد بازار می‌کنند.

چندی است که منتقدان فرهنگی- هنری از افت کیفی محصولات فرهنگی در حوزه‌های مختلف همچون کتاب، سینما، موسیقی، تئاتر و هنرهای تجسمی گلایه دارند؛ البته شاید بحث هنرهای تجسمی به گفته فعالان آن، قدری متفاوت باشد و فعالان این عرصه اگر ویترینی برای ارائه آفرینش‌های هنری خود پیدا کنند حتی قادر به کسب عناوین جهانی هم بشوند. با این حال آن طور که گفته‌های کارشناسان نشان می‌دهد حداقل در حوزه کتاب شرایط چندان خوب نیست، آثار منتشر شده حتی از سوی مترجمان و مؤلفان صاحبنام و با تیراژهای زیر پانصد نسخه در قفسه‌های کتابفروشی‌ها ماندگارند و به چاپ‌های بعدی نمی‌رسند؛ در خصوص چرایی این اتفاق دلایل مختلفی مطرح می‌شود از جمله ترجمه‌های شتابزده که گویا تنها هدفشان ربودن گوی سبقت و بازار از دست دیگر مترجمان و ناشران است، ممیزی‌هایی که سال‌هاست گریبان کتاب و فعالان آن را گرفته، کاهش توان اقتصادی مردم و از سویی مباحثی همچون قاچاق کتاب و کتاب سازی که موجب گلایه فعالان عرصه نشر شده است.